Vanuit mijn logopediepraktijk Ademklank verzamel ik gegevens van ouders over Logopedie en Hoogsensitieve kinderen. Daarbij zijn vragen gesteld over de spraak en taal van het hoogsensitieve kind. Inmiddels hebben al 120 ouders deelgenomen aan dit onderzoek. Dank daarvoor!
Hoogsensitief en Spraak- Taalproblemen
Ruim meer dan de helft van de ouders gaf in de vragenlijst aan, dat hun hoogsensitief kind momenteel logopedie heeft of heeft gehad. De meeste redenen voor logopedie waren:
– klanken uitspreken
– verhaalopbouw
– afwijkende mondgewoonten
Hieronder volgt een uitleg waarom hoogsensitieve kinderen (waarbij een diagnose TOS is uitgesloten), soms toch talig moeilijkheden kunnen ervaren.
Beelddenken
Een groot percentage van de hoogsensitieve kinderen is mogelijk beelddenkend. Beelddenken gaat 30x sneller dan woorddenken. (Beelddenken: 32 plaatjes per seconde en woorddenken: 2 plaatjes per seconde).
Rond het vierde levensjaar wordt het beelddenken omgezet naar woorddenken. Dit proces gebeurt geleidelijk en is afgerond als het kind ongeveer 10 jaar is. Bij kinderen die hoogsensitief zijn, gebeurt dit proces mogelijk langzamer of behouden ze een voorkeur voor beelddenken.
Dit betekent dat deze kinderen bij het produceren van taal, heel veel beelden in hun hoofd voorbij zien komen en daar de woorden bij moeten vinden. Daarnaast geven zij de voorkeur aan het visueel verwerken van informatie.
Vanuit de beelddenktheorie hebben kinderen mogelijk meer moeite met:
- auditief aangeboden informatie, moeite met lang luisteren
- uitvoeren van meervoudige opdrachten of onthouden van een mondeling gegeven instructies
- verhalen vertellen
- gevoelens omzetten naar woorden
- het vinden van woorden (woordvindingsproblemen)
- lezen en spellen
- beantwoorden van feitelijke vragen (dichtklappen bij wie, wat, waar of waarom vragen)
- uitspraak is rommelig, omdat het de snelheid van het beelddenken motorisch niet kan worden bijgehouden.
Karaktereigenschappen
Hoogsensitieve kinderen beschikken daarnaast vaker over karaktereigenschappen die spraak en taal mogelijk beïnvloeden. Een aantal ouders gaven aan dat er sprake is van afleiding, omdat kinderen elk detail zien, veel denken en daarom dromerig kunnen zijn. Door perfectionisme en teruggetrokkenheid laat het kind talig niet laat zien wat hij/zij kan.
Vanuit gedrag en karakter geredeneerd:
- beantwoorden HSK alleen vragen als ze zeker weten dat het antwoord goed is (perfectionistisch).
- praten HSK soms weinig, omdat het bang is voor een (door de ogen van een hoogsensitief kind bekeken) harde reactie van de juf, meester of klasgenoot.
- is een HSK sneller afgeleid, omdat het alle details waarneemt, ervaart, hoort en ziet en dit beïnvloedt de aandacht en concentratie en uiteindelijk ook de spraak en taal.
- een HSK is een echter denker en zal soms dromerig kunnen zijn, waardoor kinderen niet goed opletten.
- zijn gevoelig voor stress en (tijds)druk, presteren daarom minder tijdens testsituaties of onder groepsdruk.
Prikkelverwerkingsproblemen
Doordat hoogsensitieve kinderen zintuigelijke prikkels anders verwerken, kunnen er problemen ontstaan in de sensorische informatieverwerking (prikkelverwerking). Hierdoor kunnen spraak- en taalproblemen ontstaan.
Echter is het niet zo dat elk hoogsensitief kind een spraak- taalprobleem of sensorische informatieverwerkingsproblemen heeft. Vaak is bij sensorische informatieverwerkingsproblemen sprake van (spraak) motorische problemen (slapte of spanning), aandacht en concentratie problemen met als gevolg taalproblemen.
Wanneer er sprake is van een over- ondergevoeligheid voor auditieve prikkels (horen) of hoog- of ondergevoeligheid in het mondgebied, is er ook meer risico op het ontstaan van spraak- taalproblemen.
Logopedie en hsp- coaching
Hoogsensitieve kinderen vragen om een andere aanpak in de logopedische behandeling. De benadering en de communicatie met een hoogsensitief kind is extra belangrijk.
Als logopedist kan ik kinderen helpen met het verbeteren van de spraak/taalontwikkeling en met mijn specialisatie als hsp-coach, kan ik de logopedische behandeling goed laten aansluiten op hoogsensitieve kinderen en ouders handvatten meegeven voor thuis.
Daarnaast bied ik in mijn praktijk verschillende werkvormen die goed aansluiten bij hoogsensitieve kinderen. Bijvoorbeeld: Logopedie en yoga, logopedie, hond en natuur.
Scholing voor belangstellenden
Tevens geef ik presentaties, workshops en trainingen aan ouders, leerkrachten, orthopedagogen, pedagogische medewerkers, psychologen en andere (para)medici en belangstellenden over het (h)erkennen van hoogsensitieve kinderen en omgang met hoogsensitieve kinderen bijvoorbeeld in de behandeling of in de klas.
Meer weten? Stuur me gerust een mail.